De liefde is een dankbaar onderwerp voor alle kunstenaars. Maar misschien nog wel het meeste voor liedjesmakers. En dan nog het liefst over een gebroken hart. Bedrogen worden. Wegkwijnen. Missen. Terug willen winnen. Het wordt duizenden keren bezongen.

Waarom al die liedjes voor een gebroken hart?

Maar waarom eigenlijk? Waarom is nu net dit onderwerp zo geschikt om over te zingen. En waarom luisteren we er met zijn allen zo graag naar?

Ik denk omdat het je helpt. Liefdesverdriet wordt nog maar minimaal begrepen en steeds als je er iets zinnigs over wilt lezen, ontspoort het verhaal. Het lijkt zo ongrijpbaar, zo slecht in woorden uit te drukken. Het lijkt wel een achtbaan. Je hebt als mens maar weinig om je aan te spiegelen, om van te leren bij het verwerken van liefdesverdriet. Al die liedjes kunnen dat wel… een beetje. En opgeteld helpen ze je, refrein na refrein, bij het begrijpen en verwerken van het verlies van een ander.

Liefdesverdrietlied en zeven complexe emoties

Omdat liefdesverdriet een complex gevoel is, en omdat we vaak de taal missen om er mee om te gaan, vullen liedjes dat gat. Ik herken in mijn werk met mensen met liefdesverdriet zeven gevoelens die je tegen kunt komen: een gevoel van verdoving, of dat je magisch gaat denken, dat je innerlijke criticus je achter de broek zit (lees ook ‘Hoe kom ik van dat f*cking stemmetje af’ eens), dat je boos, bang of verdrietig bent en dat je verdieping en zingeving vindt. Best lastige emoties. Helemaal om echt te doorvoelen. Je wilt er toch gewoon vanaf allemaal. Snel weer verder.

Gevoelens waar je aan voorbij ging

Snel je weer fijn voelen. En dan kom je er eigenlijk niet aan toe om er achter te komen wat die boosheid eigenlijk betekent. Nou, dan is het fijn als Alanis Morriset met You Oughtta Know je een uitlaatklep achteraf geeft om nog even dat woedende gevoel op te laten zoeken. Of wat dacht je van het verdriet dat je kunt herbeleven als Sinead O’Connor Nothing Compares 2 U uithuilt.

In Adele’s Someone Like You, hoor ik een magisch denker die jaren later toch nog steeds niet helemaal los heeft kunnen laten. Die toch nog ergens dacht dat het goed kon komen. Een gevoel dat iedereen wel herkent.

LIEDJES OVER LIEFDESVERDRIET:

Alanis Morissette
You Oughta Know

Sinead O’Connor
Nothing Compares 2 U

Adele
Someone Like You

Whitney Houston
I Will Always Love You

White Stripes
I just don’t know what to do with myself

Whitney Houston’s I Will Always Love You beweegt van ontkenning naar zingeving, alleen al door de uitvoering. Van ingetogen a capella naar een gospelkoor van lijden naar gratie. Ze doet het allemaal in een lied, met diezelfde vijf woorden. Bij opening de vrouw die weggaat omdat ze moet maar stug blijft houden van. Dan de vrouw die niet anders kan dan houden van, zelfs in de pijn die het geeft. En dan de vrouw die verder kwam en kiest om nog steeds en voor altijd te houden van.

De taal van liefdesverdriet is gezongen

Als je dat voelt, kun je daar nauwelijks over praten. Hoe vertel je dat aan jezelf? Hoe bespreek je het met iemand?

Het kan bijna niet.

Daarom zingen we er zo veel over. Niet omdat ‘het scoort’ (ja dat ook), maar om elkaar te helpen bij het omgaan met een van de minst begrepen, moeilijkste en tegelijkertijd belangrijkste momenten in je leven.

Geen idee wat je met jezelf moet? Zing mee.

Ik hoop dat je, als je nu liefdesverdriet hebt, jouw liedjes kunt vinden. Ze kunnen je helpen gevoelens dieper te onderzoeken. Ze kunnen je de taal geven om het allemaal te zeggen. En ze kunnen je helpen te erkennen dat je nu even helemaal niet weet wat je met jezelf aan moet.

Dat is natuurlijk een verwijzing naar een veel gecoverd lied over liefdesverdriet: ‘I Just Don’t Know What to Do With Myself’. Ik mag de hartverscheurende uitvoering van The White Stripes heel graag, maar ook die van Elvis Costello of Dusty Springfield. De tekst laat zo goed zien waar het om gaat: je wereld is veranderd en jij moet meeveranderen.

I just don’t know what to do with myself
I don’t know what to do with myself
planning everything for two
doing everything with you
and now that we’re through
I just don’t know what to do

Simpel. Je weet niet wat je moet doen. Ik hoop dat heel veel liedjes je kunnen helpen.

Dit zijn zo maar een paar liedjes die ik me kan herinneren en plaatsen bij mijn werk als psycholoog van, ondermeer, mensen met liefdesverdriet. Welk lied doet het voor jou? Heb je Nederlandstalige favorieten? Ik hoor ze graag.

Petra